11 Ιαν Το ελληνικό metoo
Εργασιακός εκφοβισμός, παρενόχληση, ασέλγεια, κακοποίηση είναι μόνο λίγες από τις λέξεις που ακούμε συνεχώς τις τελευταίες ημέρες λόγω του μπαράζ αποκαλύψεων από τέτοια περιστατικά. Παρατηρώ μέρος της κοινωνίας να αναρωτιέται γιατί εμφανίστηκαν «ξαφνικά» τόσες γυναίκες και άνδρες που αποκαλύπτουν τα προσωπικά περιστατικά βίας που βίωσαν και γιατί μιλούν για αυτά τώρα. Η ερώτηση αυτή μπορεί να απαντηθεί πολύ εύκολα.
Προφανώς η πρώτη μεγάλη αποκάλυψη της σπουδαίας ολυμπιονίκη «έδειξε» τον δρόμο και έδωσε το θάρρος και στους υπόλοιπους να μιλήσουν. Εξάλλου αν όχι τώρα που αυξήθηκε η πιθανότητα να εισακουστούν αυτά τα άτομα, τότε πότε; Οταν μεγάλη μερίδα ανθρώπων αμφιβάλλει – απαξιώνει – χλευάζει την αποκάλυψη μίας τέτοιας κακοποιητικής κατάστασης, ή ακόμη και η ίδια η οικογένεια, η επιζήσασα/επιζήσαντας αναβιώνει το τραύμα της κακοποίησης όπως ακριβώς το ένιωσε την ώρα της πράξης.
Ξαφνικά μπαίνει στην θέση του κρινόμενου, σαν να φταίει για ότι βίωσε, συγχίζεται, γεμίζει με ενοχές, θλίψη και αυτό κάνει το άτομο να κλειστεί ακόμη πιο πολύ στον εαυτό του, πόσο μάλλον να μιλήσει γι’ αυτό με ευκολία. Με τον ίδιο μηχανισμό λειτουργούν οι περισσότεροι άνθρωποι ακόμη και για μία απλή στεναχώρια για έναν καθημερινό λόγο. Κλείνεσαι, σκεπάζεσαι, θες να κοιμηθείς, κλείνεις την πόρτα, λουφάζεις! Σκεφθείτε λοιπόν ποια θα είναι η αντίδραση της επιζήσασας/επιζήσαντα από κάτι πολύ παραπάνω, όπως έναν βιασμό.
Γι’ αυτούς και πολλούς άλλους λόγους οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν υποστεί κακοποίηση διστάζουν να μιλήσουν, είτε ιδιωτικά είτε δημόσια. Συνεπώς, μία τέτοια αποκάλυψη απαιτεί τρομερά μεγάλα ψυχικά αποθέματα, και η στάση που θα κρατήσει ο κοντινός περίγυρος και η κοινωνία συνολικά, θα παίξει σημαντικό ρόλο στην διαχείριση του ψυχικού τραύματος από την μεριά του θύματος. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να αγκαλιάσουμε και να αποδεχτούμε το άτομο όταν μας μιλήσει γι’ αυτό, αν καταφέρει να το κάνει. Το πότε θα μιλήσει δεν μας πέφτει λόγος- θα το κάνει όταν νιώσει έτοιμο!
Η αποκάλυψη αυτή μπορεί να πάρει από λίγα λεπτά μέχρι χρόνια καθότι η συνειδητοποίηση της κακοποίησης παίρνει καιρό από μόνη της. Η εσωτερική πάλη, ο ψυχικός πόνος, οι ενοχές, η σκέψη «γιατί σε μένα;», η αίσθηση απώλειας ελέγχου πάνω στο σώμα του και η συνειδητοποίηση ότι δεν μπόρεσε να αυτό-προστατευτεί είναι λίγα μόνο από αυτά που θα ταλαιπωρήσουν το άτομο για μεγάλό κομμάτι της ζωής του- ας μην το κάνουμε εμείς χειρότερο με την στάση μας. Πρέπει κανείς να γνωρίζει καλά ότι με το να αμφιβάλλει κάνοντας άχαρες, ανακριτικές ερωτήσεις και σχόλια γίνεται αυτομάτως μέρος του προβλήματος και της κουλτούρας του βιασμού που υπάρχει στην κοινωνία. Αντί λοιπόν κανείς να διαιωνίζει το πρόβλημα βάζοντας στο στόχαστρο την επιζήσασα/επιζήσαντα ας σκεφτεί πως μπορεί να γίνει μέρος της λύσης του προβλήματος ώστε να μειωθεί η τόση -και μάλιστα ανομολόγητη- βία. Η βασική ερώτηση λοιπόν για μένα δεν είναι από που «ξεφύτρωσαν» τόσα περιστατικά, όπως μέρος της κοινωνίας βλέπω να αναρωτιέται (πάντα υπήρχαν θα τους πω!), αλλά γιατί υπάρχουν τόσοι «κακοποιητές» εκεί έξω ώστε να μιλάμε για τόσες αποκαλύψεις; Αυτή είναι η ουσία.
Οι «κακοποιητές» πατάνε στην κοινωνική αποσιώπηση, στην κοινωνική συνενοχή ή στην μη αναγνώριση κάποιων συμπεριφορών ως καν κακοποιητικών. Ας μάθουμε τα δικαιώματα μας ώστε να αναγνωρίζουμε πρώτα από όλα την παρενόχληση όταν μας συμβαίνει χωρίς να αμφισβητούμε τον εαυτό μας, και ας μιλάμε για όλα αυτά ανοιχτά ! Αυτό θα ήταν μία αρχή λοιπόν. Ίσως το ελληνικό #metoo συνέβη επειδή το χρειαζόμασταν για να μπουν τα όρια που έλειπαν. Ίσως τώρα η κοινωνία είναι και πιο έτοιμη να «ακούσει» και να αντιδράσει αναλόγως, και αν δεν είναι, ώρα να γίνει! Αν όχι τώρα, πότε;