11 Ιαν Εγκυμοσύνη: τι συμβαίνει όταν δεν είναι η πιο ευχάριστη περίοδος στη ζωή μιας γυναίκας;
Η εγκυμοσύνη είναι πράγματι για πολλές γυναίκες μία περίοδος πλημμυρισμένη από όμορφα συναισθήματα, όνειρα, σχέδια και μία γλυκιά προσμονή για την έλευση του νέου μέλους. Αυτό όμως δεν ισχύει για όλες, μιας που δυστυχώς για αρκετές γυναίκες η περίοδος της κύησης δεν είναι ούτε τόσο ευχάριστη ούτε εύκολη. Με αφορμή την ημέρα Ψυχικής Υγείας στις 10 Οκτωβρίου θα θίξουμε ένα θέμα που συζητιέται πολύ λιγότερο από όσο θα έπρεπε, την κατάθλιψη στην εγκυμοσύνη ή αλλιώς προγεννητική κατάθλιψη.
Ενώ η επιλόχεια κατάθλιψη (κατάθλιψη μετά τον τοκετό) είναι σαφώς πιο γνωστή και μιλάμε πιο ανοιχτά και πιο συχνά για αυτήν την συνθήκη, δεν δίδεται η ίδια προσοχή στην περίοδο της κύησης όπου η γυναίκα είναι εξίσου ευάλωτη ψυχικά.
Τι είναι όμως η κατάθλιψη στην εγκυμοσύνη;
Έρευνες δείχνουν ότι 1 στις 7 γυναίκες μπορεί να αναπτύξει καταθλιπτική συμπεριφορά την περίοδο της κύησης αλλά τις περισσότερες φορές δεν διαγιγνώσκεται. Οι γυναίκες βιώνουν έντονο ψυχικό πόνο και μπορεί να αναπτύξουν κάποια από τα παρακάτω συμπτώματα, τα οποία φυσικά ποικίλλουν σε κάθε γυναίκα:
- Έντονη θλίψη
- Υπερβολικό άγχος και αγωνία για το έμβρυο ή τον τοκετό
- Ανηδονία (απουσία ευχαρίστησης σε πράγματα που παλιά ήταν ευχάριστα)
- Αποστασιοποίηση από το έμβρυο – απουσία σύνδεσης
- Μη τήρηση οδηγιών του γιατρού
- Απομόνωση από τον κοινωνικό περίγυρο
- Έντονο αίσθημα απελπισίας
- Εναλλαγές διάθεσης
- Δυσκολίες στην όρεξη και στον ύπνο
- Δυσκολία συγκέντρωσης
- Μη επιθυμία της εγκυμοσύνης
- Ευσυγκινησία και ευερεθιστότητα
- Αίσθημα εξάντλησης
Για μερικές γυναίκες αυτή η δυσφορική κατάσταση μπορεί να κρατήσει για μερικούς μήνες ή καθ’ όλη την διάρκεια κύησης, ακόμη και μετά τον τοκετό, χωρίς βέβαια αυτό να είναι απαραίτητο. Οι έρευνες έχουν δείξει πάντως ότι η ύπαρξη κατάθλιψης στην εγκυμοσύνη αυξάνει την πιθανότητα εκδήλωσης κατάθλιψης μετά τον τοκετό. Η προγεννητική κατάθλιψη αποτελεί δηλαδή, εν δυνάμει, έναν επιβαρυντικό παράγοντα για την λοχεία, γι’ αυτό και σαφώς χρήζει αρχικά εντοπισμού και έπειτα προσοχής ώστε η γυναίκα να λάβει την βοήθεια που χρειάζεται έγκαιρα.
Οι παράγοντες που θα μπορούσαν να συντελέσουν στην εκδήλωση της προγεννητικής κατάθλιψης είναι ποικίλοι. Η ύπαρξη μία δύσκολης κύησης π.χ. υπερέμεση ή αποκόλληση πλακούντα που κρατά μήνες και περιορίζει την εγκυμονούσα από το να κινηθεί ελεύθερα είναι ένας σχετικά συχνός λόγος η γυναίκα να επιβαρυνθεί ψυχολογικά. Η απότομη αλλαγή της καθημερινότητας, η απουσία υποστηρικτικού περιβάλλοντος, η συζυγική δυσαρμονία, μία ανεπιθύμητη κύηση, το έντονο αίσθημα ευθύνης απέναντι στο έμβρυο, οι σωματικές αλλαγές και επιβαρύνσεις όπως επίσης και οι έντονες ορμονικές αλλαγές είναι μερικά από τα πιο πιθανά αίτια.
Γιατί συνήθως οι γυναίκες δεν μιλούν ανοιχτά για αυτό;
Οι έρευνες δείχνουν ότι οι περισσότερες εγκυμονούσες με καταθλιπτικές εκδηλώσεις δεν θα μιλήσουν ανοιχτά για το δύσκολο βίωμα τους. Βασικός λόγος αυτού είναι ότι η κατάθλιψη στην εγκυμοσύνη για πολλούς θεωρείται ταμπού, μία ανείπωτη συνθήκη, καθότι κοινωνικά η εγκυμοσύνη προβάλλεται προς τα έξω ως μία περίοδος μέλιτος, ευεξίας και χαράς όπου η μέλλουσα μητέρα οφείλει να απολαμβάνει. Αυτή η κοινωνική προσδοκία σαφώς μπορεί να πιέσει τις γυναίκες που βιώνουν δύσκολα την εγκυμοσύνη τους και να τις δημιουργήσει ενοχές.
Σαφώς τέτοια ταμπού οφείλουμε να τα «σπάμε» ώστε να μπορεί κάθε γυναίκα να μιλάει ανοιχτά για το βίωμα της και να λαμβάνει την κατάλληλη βοήθεια. Η κοινωνική πίεση και η συνεπαγόμενη αποσιώπηση σε καμία περίπτωση δεν λειτουργούν υποστηρικτικά προς την μέλλουσα μητέρα. Τα αισιόδοξα νέα είναι ότι όσο πιο νωρίς κινητοποιηθεί μία γυναίκα τόσο πιο προστατευτικά θα λειτουργήσει όλο αυτό στην ψυχολογία της. Η επαφή με έναν ειδικό ψυχικής υγείας είναι σαφώς το πλέον χρήσιμο βήμα ! Η έγκαιρη διάγνωση και έπειτα η επαρκής αντιμετώπιση του προβλήματος σε συνδυασμό με ένα υποστηρικτικό περιβάλλον γύρω από την γυναίκα βελτιώνει μακροπρόθεσμα την πρόγνωση και αυξάνει την ποιότητα της ζωής της γυναίκας αλλά και του εμβρύου!
**Της Αθηνάς Κατσαρή
Κλινικός Ψυχολόγος – Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια – Ψυχολόγος Κλινικής Γένεσις